Legioniści z terenu gminy

Józef Brągiel - urodzony w 1894 r. w Radomyślu Wielkim. Wstąpił do LP w sierpnu 1914 i został przydzielony do IV plutonu 16. komp. IV baonu 2. pp LP, następnie żołnierz dywizji syberyjskiej, uczestnik wojny polsko-bolszewickiej, doktor prawa, sędzia Sądu Okręgowego w Katowicach, zamordowany w Kijowie;

Franciszek Chmiel - urodzony w 1893 r. w Radomyślu. Syn Jana i Katarzyny. Działał w radomyskim „Sokole”. 27 sierpnia 1914 r. odszedł z Radomyśla wraz ze Stałą Drużyną Sokoła na plac zborny do Tarnowa. W Krakowie przydzielony najprawdopodobniej do 2.Pułku Piechoty Legionów. Pracował na kolei. Dalsze losy nieznane.

Stefan Dąbrowski urodzony w 1890 r. w Radomyślu Wielkim, syn Karoliny i Józefa. Przed wybuchem I wojny światowej był pomocnikiem kancelaryjnym i aktywnym działaczem Sokoła. 27 sierpnia 1914 r. odszedł wraz z dowodzoną przez siebie Stałą Drużyną Sokoła z Radomyśla do Tarnowa na plac zborny, a później do Krakowa. Tam skierowany został do artylerii II Brygady Legionów. Przeszedł z nią cały szlak bojowy. Wojnę ukończył w stopniu podchorążego. Dalsze losy nieznane.

Bolesław Duszkiewicz urodził się w 1894 r. w Dulczy Małej w domu Józefa i Magdaleny. Student lub nauczyciel. 9 sierpnia 1914 r. zgłosił się do Komisji Werbunkowej w Mielcu. Po weryfikacji warunków zdrowotnych przez komisję dr. Franka w dniu 23 sierpnia został uznany za zdolnego do skierowania na front i odesłany 26 sierpnia 1914 r. na plac zborny „Sokoła” w Tarnowie. Przydzielony do II baterii haubic 1 p.art. Po Rarańczy (15-16 lutego 1918) internowany w Huszt. Jako poddany austriacki został po kryzysie przysięgowym wcielony do c. i k. armii i wysłany na front włoski, gdzie poległ w początkach 1918 r.

Józef Faron urodzony w 1897. Ukończył dwie klasy szkoły powszechnej w Radomyślu i do 12 roku życia terminował u szewca. Działał w radomyskim „Sokole”. W sierpniu 1914 r. odszedł wraz ze Stałą Drużyną Sokoła do Tarnowa. W Krakowie wcielony do 2.Pułku Piechoty Legionów. Walczył w Karpatach m.in. pod Rafajłową, Nadworną, Sołotwiną i Mołotkowem, gdzie został ranny. Później służył w 4.Pułku Piechoty. W listopadzie 1915 r. pod Bielgowem dostał się do niewoli rosyjskiej. Uwolniony po rewolucji lutowej, wstąpił do II Korpusu Polskiego i służył w artylerii polowej. Po połączeniu się II Korpusu z II Brygadą Hallera, która pod Rarańczą przedarła się przez linię frontu, służył w 14.pułku strzelców. 11 maja 1918 wziął udział w bitwie pod Kaniowem. Wzięty do niewoli niemieckiej, po której, w 1919 r. wstąpił do 6.Pułku Ułanów Kaniowskich. W jego szeregach walczył podczas wojny polsko-bolszewickiej. Pułk brał udział w walkach pod Michnowem (20.09.1920 r.), Zasławiem (21/22.09. - szarża i zajęcie miasta oraz rozbicie 24 sowickiej dywizji piechoty), Nowo Konstantynowem, Kumanowicami i Łysą Górą. Od chwili wymarszu w sierpniu 1914 r. Józef nie był ani jednego dnia na urlopie. Zwolniony z wojska w 1921 r. W 1923 r. ożenił się z Marią Pułą z Radomyśla, córką miejscowego szewca Ludwika. Z tego związku na świat przyszło czworo dzieci: jeden syn i trzy córki. W dwudziestoleciu miedzywojennym zamieszkał w Sandomierzu, gdzie pracował na kolei do 1940 r. 17 kwietnia 1940 r. Józef Faron został aresztowany przez Niemców za pomoc udzielaną rodakom, którzy musieli szukać schronienia przed okupentem. Przez dwa miesiące przebywał w sandomierskim więzieniu. Zamordowany został przez Niemców w Górach Wysokich 17 czerwca 1940 r. za działalność niepodległościową, pochowany w Dwikozach. Odznaczony m.in. Krzyżem Niepodległości. W czasie wojny jego syn Władysław włączył się w działalność konspiracyjną w oddziałach: tzw. "Lotnej Sandomierskiej" i "Jędrusiach".

Wojciech Kokoszka urodził się 12 maja 1890 roku w Zdziarcu. Był synem Jana, średniozamożnego chłopa oraz Agaty z Poperów. Miał trzech braci - Józefa, Aleksandra i Władysława oraz dwie siostry - Marię i Bronisławę. Wojciech Kokoszka do Legionów Polskich przystał 18 września 1914 r. Służył między innymi w 4. i 6. pułku piechoty, które tworzyły III Brygadę. 4 pp. wysłany został na front w lipcu 1915 roku, chrzest bojowy przeszedł pod Jastkowem na Lubelszczyźnie. Następnie walczył na Wołyniu m.in. pod Kostiuchnówką, gdzie boje toczył również 6 pp. Bitwa ta uważana jest za największą, w której wzięły udział Legiony. Czy w bitwach tych wziął udział Wojciech Kokoszka? Tego niestety nie udało się ustalić. Oba pułki zostały rozwiązane po tzw. kryzysie przysięgowym w drugiej połowie 1917 roku. Większość żołnierzy została internowana bądź wcielona do nowoutworzonego Polskiego Korpusu Posiłkowego. Trafił tam także Kokoszka. Przydzielony został do pralni, wykazany jest także w dowództwie uzupełnień. Po wydarzeniach pod Rarańczą (15-16 II 1918) został internowany w obozie w Talaborfalva. Według rodzinnych wspomnień walczył też na froncie włoskim, gdzie został ranny.

Po wojnie Kokoszka powrócił w rodzinne strony, gdzie ożenił się z Weroniką i zamieszkał w małym domku na tzw. Ługu w Żarówce. Mieli pięciu synów: Mariana, Czesława, Bronisława, Józefa i Stanisława. Po zniszczeniach w Żarówce spowodowanych działaniami frontowymi w czasie II wojny światowej, Wojciech z rodziną przeniósł się na tzw. ziemie odzyskane w okolice Złotego Stoku na Dolnym Śląsku. Wedle rodzinnych informacji miał dwa państwowe odznaczenia i z tej racji pobierał rentę. Zmarł 1 marca 1961 r. w Płonicy i tam spoczywa w rodzinnym grobowcu.

Karol Antoni Kostórkiewicz urodził się 25.07.1895 r. w Rudzie. Był członkiem Towarzystwa Gimnastycznego Sokół w Radomyślu Wielkim, uczestnikiem I wojny światowej w szeregach 2. pułku ułanów Legionów Polskich oraz wojny polsko -bolszewickiej. Z jego inicjatywy powstała OSP w Rudzie. Zmarł 2.12.1969 r. w Radomyślu Wielkim, a pochowany został na cmentarzu w Rudzie.

Karol Kotarbiński urodzony w 1893 r. w Radomyślu. Syn Jana i Agnieszki z domu Pietras. Był wachmistrzem 2. pułku ułanów II Brygady Legionów Polskich. Zwolniony ze służby w marcu 1917. Dalsze losy nieznane.

Marian Klimaszewski, urodzony w 1894 r. w Radomyślu. Syn Michała i Natalii. 27 sierpnia 1914 r. odszedł wraz z dowodzoną przez Stefana Dąbrowskiego ochotniczą Stałą Drużyną Sokoła z Radomyśla Wielkiego do Tarnowa. Dalsze losy nieznane.

Tadeusz Karol Kucz - urodził się w 1886 w Krakowie. Syn Zygfryda, uczestnika powstania styczniowego i Eleonory. Ukończył Wyższą Szkołę Realną w Krakowie i studia na Akademii Weterynarii we Lwowie. Należał do Związku Walki Czynnej i do Polskiej Partii Socjalistycznej. Ożenił się z Ludwiką z Kosturkiewiczów z Rudy. W 1913 r. otrzymał posadę miejskiego lekarza weterynarii w Radomyślu Wielkim, gdzie zaczął bardzo aktywnie działać w miejscowym gnieździe „Sokoła” i w Związku Strzeleckim. 27 sierpnia 1914 r. wyruszył wraz z radomyską drużyną Stałych Drużyn Sokoła na plac zborny w Tarnowie. W Krakowie przydzielony do szwadronu sztabowego przy Komendzie Legionów. W czerwcu 1915 r. wcielony do armii austriackiej i mianowany podporucznikiem. Na własną prośbę i z adnotacją jako „politycznie podejrzany” po roku przeniesiony został do Sztabu Pierwszej Brygady Legionów, gdzie służył jako szef służby weterynaryjnej. Następnie już w stopniu rotmistrza - lekarza weterynarii służył w szpitalach koni Polskiego Korpusu Posiłkowego. Uczestniczył w próbie przebicia się Drugiej Brygady przez front pod Rarańczą. Dostał się do niewoli i został internowany. Był jednym z oskarżonych przez Austriaków o zdradę stanu w procesie legionistów. Został zwolniony po abolicji cesarza Karola. W listopadzie 1918 r. wstąpił do Wojska Polskiego. Był m.in. zastępcą dowódcy szpitala koni w Kraśniku, szefem weterynarii Zapasu Koni we Włodawie i 18.Dywizji Piechoty. W okresie międzywojennym pozostał w wojsku. Był m.in. lekarzem weterynaryjnym w 24.Pułku Ułanów w Kraśniku, w Jarosławiu, i już jako pułkownik szefem weterynarii w Dowództwie Okręgu Korpusu Nr 5. W wojnie obronnej 1939 roku był szefem weterynarii Armii „Kraków”. 20 września dostał się wraz z całym sztabem do niewoli niemieckiej pod Tomaszowem Lubelskim. Przebywał w obozach w Konigsstain i Murnau. Po uwolnieniu przez Amerykanów w kwietniu 1945 r. powrócił do kraju. Zgłosił się do Wojska Polskiego i został wysłany do Modlina, lecz już w następnym roku przeniesiony został w stan spoczynku. Pracował dalej w kilku przedsiębiorstwach na różnych stanowiskach, m.in. jako nauczyciel weterynarii. Zmarł w Krakowie w 1965 r. i tam został pochowany. Odznaczony Krzyżami: Niepodległości, Walecznych, Zasługi i francuskim Medalem Interallie.

Franciszek Mrowec - od 1906 r. mieszkał w Radomyślu, gdzie jego ojciec Zygmunt był naczelnikiem sądu. W sierpniu 1914 wstąpił do oddziałów strzeleckich i został szer. 1. komp. 1. pp LP. We IX 1915, po ukończeniu Szkoły Podchorążych LP został przeniesiony do 1. bat. art. LP. Walczył w kampanii wołyńskiej 1915 i 1916. W 1917 odnotowany w Komisariacie Werbunkowym do WP w Garwolinie i wymieniony we wniosku Komendy LP o odznaczenie austr. Krzyżem Wojskowym Karola. Po kryzysie przysięgowym (VII 1917) służył w Polskim Korpusie Posiłkowym. Po próbie przejścia przez front pod Rarańczą (15–16 II 1918) internowany w Talaborfalva i jako poddany austriacki wcielony do 4. bat. austr. 157. part. w składzie którego walczył na froncie włoskim. 2 XI 1918 wstąpił do WP i został oficerem 7. bat. 3. pap Leg. Po odbyciu kursu wyszkolenia artylerii w Garwolinie został oficerem 9. pal, który przemianowano następnie na 3. pal Leg. 1 IV 1919 otrzymał nominacje na stopień ppor. art., 12 IV IV 1919 jako oficer 7. bat. 3. pal wyruszył na front bolszewicki. Walczył pod Wilnem, Lidą i Mołodecznem. W 1919 otrzymał awans na stopień por. art. W V 1920 uczestniczył w walkach odwrotowych pod Równem, od 16 VIII 1920 w kontrofensywie Grupy Uderzeniowej i Frontu Środkowego spod Chełma Lubelskiego. 20 IX 1920 wyróżnił się bohaterską postawą nad rz. Świsłocz pod Dublanami, za co otrzymał VM 5. kl. Po wojnie 1920 został oficerem w 27. part. Od 2 X 1926 był instruktorem jazdy konnej w CWArt. w Toruniu.1 VII 1925 otrzymał awans na stopień kpt. a 19 III 1937 mjr. Jeszcze w 1934 został przeniesiony do 5. DAK w Krakowie. Jego bracia Wacław (bliźniak) i Stanisław również służyli w LP.

Stanisław Mrowec - W 1914 jako uczeń VII kl. gimnazjum wstąpił do LP, wyszedł na front karpacki wraz z 9. komp. III baonu 3. pp LP. 23 XI 1914 został ranny w nogę, leczył się w szpitalu w Krems n. Dunajem w Dolnej Austrii. Po rekonwalescencji służył w 8. komp. II baonu 4. pp III Brygady LP. W VIII 1915 leczył się w Szpitalu Fortecznym nr 9 w Krakowie. Po rekonwalescencji służył w 3. pp LP. W X 1915 został przerzucony wraz z pułkiem na Wołyń. W 1916 zdał maturę w III Gimnazjum w Krakowie. Od 1 III do 30 IV 1916 był słuchaczem Szkoły Chorążych LP, po ukończeniu kursu otrzymał awans na stopień chor. piech. (rozkaz Komendy LP nr 211 z 1 V 1916). Następnie dowodził plutonem w 3. pp LP, uczestniczył m. in. w bitwie pod Kostiuchnówką (4-6 VII 1916). W X 1916 wraz z pułkiem wycofany z frontu wołyńskiego do Baranowicz, skąd pod koniec XI 1916 został przebazowany do Warszawy. Służył w Baonie Rekruckim (Uzupełniającym) 3. pp LP. Był wymieniony we wniosku o odznaczenie austr. Krzyżem Wojskowym Karola z 28 III 1917. Po kryzysie przysięgowym (VII 1917)został przeniesiony do Polskiego Korpusu Posiłkowego, w którym służył w 3. pp w stopniu ppor. piech. 25 X 1917 wraz z pułkiem wyjechał na front nad rz. Prut. Po próbie przejścia przez front pod Rarańczą (15–16 II 1918) internowany w Szeklence, a następnie w Huszt. Należał do grupy legionistów oskarżonych i sądzonych w Marmaros-Sziget (8 VI–2 X 1918). Po cesarskiej abolicji został zwolniony. Przyjęty do WP reskryptem Rady Regencyjnej z 25 X 1918 z zatwierdzeniem posiadanego stopnia ppor. W XI 1918 uczestniczył w obronie Lwowa oraz w walkach z Ukraińcami w Małopolsce Wschodniej. Służył kolejno w stopniu por. w 26. pp. Brał udział w ochronie granicy niemieckiej pod Częstochową i czeskiej pod Frysztadem. Następnie walczył w wojnie polsko-bolszewickiej jako oficer sztabu 13. DP. Poległ 25 III 1920 podczas zdobywania mostu pod Hulskiem koło Wilna. Spoczywa w grobowcu rodzinnym na Cmentarzu Rakowickim w Krakowie (kwatera F „B”). Pośmiertnie awansowany do stopnia kpt. piech. Odznaczony pośmiertnie VM 5. kl., KN, KW 4x.

Wacław Mrowec - W VI 1915 jako uczeń wstąpił do LP, gdzie przydzielony został do 3. komp. 1. pp LP. W VII 1915 przeniesiony do 1. bat. art. LP. Brał udział w bitwach nad Styrem i Stochodem oraz pod Kuklami. W końcu 1915 zachorował i do 1 I 1916 przebywał w szpitalu Czerwonego Krzyża w Rzeszowie a następnie w Szpitalu Fortecznym nr 1 w Krakowie. Po rekonwalescencji powrócił do 1. part LPa po kryzysie przysięgowym (VII 1917) przeszedł do Polskiego Korpusu Posiłkowego. Po próbie przejścia II Brygady przez front pod Rarańczą (15–16 II 1918) internowany w Szeklence, a następnie w Marmaros-Sziget. Po zwolnieniu wcielony do armii austro-węgierskiej i wysłany na front włoski. W XI 1918 wstąpił do I Dyonu 9. pap w Garwolinie (3. pap Leg.). W II 1919 wyruszył na front bolszewicki w składzie 5. bat. 3. pap Leg. Walczył pod Wilnem. Mianowany ppor. art. z dniem 1 IV 1919. Od V 1920 uczestniczył w walkach odwrotowych pod Równe. Od 16 VIII 1920 uczestniczył w polskiej kontrofensywie z pozycji pod Chełmem Lubelskim. Po zawieszeniu broni w wojnie z bolszewikami służył na linii demarkacyjnej w Święcianach (do XI 1921). 1 VI 1921 wymieniony w stopniu por. z przydziałem do 3. pap. Zweryfikowany w stopniu por. art. ze starszeństwem z 1 VI 1919, służył w 27. pap we Włodzimierzu Wołyńskim. Od 1922 służył w 3. pap Leg. w Zamościu, a od 1924 w 8. DAK w Białymstoku. 1 I 1928 awansowany do kpt. art., od 1928 służył w 10. DAK w Jarosławiu, wreszcie od 1932 w 9. DAK w Baranowiczach. W 1932 został przeniesiony w stan spoczynku. Zamieszkiwał na Kresach. Zginął w czasie II wojny światowej. Odznaczony VM 5. kl., KN, KW 3x, Medalem Zwycięstwa (Médaille Interalliée)

Tomasz Osmola urodzony w 1894 r. w Radomyślu. Syn Józefa i Julii z domu Kużdżał. W Radomyślu ukończył szkołę powszechną. Potem uczył się w gimnazjum w Tarnowie, Mielcu i Wiedniu. Przed wojną pracował jako kupiec. Od 1914 r. działał w Towarzystwie Gimnastycznym „Sokół” w Radomyślu i Stałej Drużynie Sokoła. 27 sierpnia 1914 r. umundurowany i wyekwipowany własnym kosztem odszedł wraz z radomyską Stałą Drużyną Sokoła do Tarnowa. Przydzielony do 2.pułku piechoty Legionów Polskich. Walczył w Karpatach Wschodnich, m.in. uczestniczył w budowie słynnej „Drogi Legionów”. Ranny pod Mołotkowem. Po kryzysie przysięgowym 1917 r. odesłany do Huszt, a w lutym 1918 r. zwolniony do domu. W 1920 r. wstąpił do Wojska Polskiego i wziął udział w wojnie polsko-bolszewickiej. W 1921 r. przeszedł we Lwowie kurs skarbowości i otrzymał posadę urzędnika skarbowego w Mielcu. W 1928 roku przeniesiony do Nowego Targu. Cztery lata później przeszedł na emeryturę i zamieszkał w Zakopanem. Odznaczony Krzyżem i Medalem Niepodległości.

Władysław Płaszewski urodził się 10 października 1894 r. w Dąbrówce Wisłockiej. Z zawodu był piekarzem. 16 VIII 1914 r. zgłosił się do Komisji Werbunkowej w Mielcu i został uznany 21 VIII 1914 r. przez komisję dr.Apolinarego Franka za zdolnego do pełnienia służby pomocniczej. 26 VIII 1914 r. odesłany na plac zborny „Sokoła” w Tarnowie. W Krakowie przydzielony do 9. komp. 2.pp LP. Wziął udział w kampanii karpackiej, bukowińskiej, besarabskiej 1914 roku oraz w walkach na Wołyniu 1915. 7 XI 1915 wzięty do rosyjskiej niewoli pod Bielgowem. Odznaczony Krzyżem Niepodległości. Dalsze losy nieznane.

Stanisław Płaza urodził się w 1896 r. w Radomyślu. Syn Wojciecha i Honoraty z domu Niedbałowska. Należał do Stałej Drużyny Sokoła w Radomyślu i wraz z nią odszedł do Tarnowa. W Krakowie przydzielony został do 2.pułku piechoty Legionów. W grudniu 1914 r. dostał się do niewoli rosyjskiej, w której przebywał blisko cztery lata. Od marca 1919 r. w Wojsku Polskim. Wziął udział w wojnie polsko-bolszewickiej. Po zwolnieniu z wojska, przeszedł do służby w Policji Państwowej. Służył w Jaworniku Polskim, a później w Błażowej. Odznaczony Medalem Niepodległości.

Stanisław Skoczowski urodzony w 1897 r. w Radomyślu. Działał w radomyskim „Sokole”. Był studentem. Odszedł do Tarnowa wraz z radomyską Stałą Drużyną Sokoła. W Krakowie przydzielony został do 2. Pułku Piechoty Legionów Polskich. Dalsze losy nieznane.

Aleksander Sokół urodził się w 1893 w Radomyślu. Syn Mateusza i Bronisławy. Zarobkował jako szewc, działał w miejscowym gnieździe „Sokoła”. W sierpniu 1914 r. zgłosił się do służby w Legionach i przydzielono go do oddziału pionierów w 2.pułku piechoty. Awansował do stopnia starszego żołnierza. Po wojnie pracował jako gajowy w Borowej na Wołyniu. Odznaczony Krzyżem Niepodległości, dwukrotnie Krzyżem Walecznych i austriackim Brązowym Medalem Waleczności.

Karol Strojnowski urodził się w 1894 w Radomyślu, gdzie ukończył 7 klas szkoły powszechnej. Syn Jana, powstańca styczniowego i Tekli. Udał się na plac zborny „Sokoła” w Dębicy, a następnie do Krakowa. Tam otrzymał przydział do 2.pułku piechoty Legionów i wziął udział w kampanii karpackiej, bukowińskiej i besarabskiej. W lipcu 1915 r. przydzielony do 6.pp LP, w składzie którego przeszedł kampanię jesienną 1915 roku. Awansował do stopnia sekcyjnego. Po kryzysie przysięgowym w 1917 r., w służył w oddziale wartowniczym Polskiego Korpusu Posiłkowego. W niepodległej Polsce otworzył własną hurtownię soli w Dąbrowicy na Wołyniu i jednocześnie został kierownikiem hurtowni tytoniu należącej do Związku Inwalidów Wojennych w Warszawie. Aktywnie działał w OSP, był członkiem Zarządu ZIW w Sarnach i skarbnikiem lokalnego koła BBWR. Żonaty, miał dwoje dzieci. Odznaczony Krzyżem Niepodległości, Srebrnym i Brązowym austriackim Medalem Walecznych II klasy.

Jan Weryński urodził się 14.08.1884 w Partyni syn Piotra i Anny z d. Fijoł, legionista.

Mieczysław Wierciak urodził się w 1897 w Radomyślu. Syn Jakuba i Eugenii. Od czerwca 1915 w 2. Pułku Piechoty Legionów, od 1 marca 1916 w 1.pułku artylerii. Uczestniczył w kampanii wołyńskiej, podczas której zachorował i do 10 XII 1915 leczył się w Szpitalu Czerwonego Krzyża w Nowym Targu i kolejno w szpitalu w Wadowicach. Po rekonwalescencji przydzielony od 1 III 1916 do 1. part LP. W końcu marca 1917 wykazany we wniosku komendy 1. part LP do odznaczenia austr. Krzyżem Wojskowym Karola. 29 IX 1917 wcielony do armii austr-węgierskiej. Po odzyskaniu niepodległości wstąpił do WP. Mianowany ppor. art. w 2. pap z dniem 1 III 1919. Po wojnie z bolszewikami wykazany 1 VI 1921 w stopniu por. w 1. part górskiej. Dalsze losy nieznane.

Zebrał i opracował Krzysztof Babiarz